یکی از اولین و مهمترین گامها در هر پروژه ساختمانی، تعیین کد صفر و صفر یا همان تراز مبنا است. این نقطه، نقش پایهای در سنجش اختلاف ارتفاع قسمتهای مختلف سازه دارد و مبنای طراحی و اجرای ساختمان محسوب میشود. اگر این کد به درستی مشخص نشود، ممکن است در ادامه پروژه با مشکلاتی مثل ناهماهنگی در ترازها، افزایش هزینههای اجرایی و حتی مغایرت با ضوابط شهرداری مواجه شوید.
کد صفر صفر چیست و چرا مهم است؟
کد صفر و صفر در واقع همان تراز ارتفاعی اولیهای است که به عنوان معیار تمامی اندازهگیریهای بعدی در ساختمان استفاده میشود. پس از تعیین این کد، میزان گودبرداری، سطح فونداسیون و حتی ارتفاع طبقات نیز بر همین اساس مشخص خواهد شد و پس از آن محاسبه میزان درز انقطاع ساختمان. یکی از مهمترین اقدامات پس از مشخص کردن این کد، علامتگذاری آن روی دیوارهای محیطی ملک است با کمک مهندس نقشه بردار که به آن خط تراز میگویند. این کار باعث میشود که تمامی اندازهگیریهای بعدی دقت بیشتری داشته باشند و از خطاهای اجرایی جلوگیری شود.
چرا تعیین کد صفر و صفر اهمیت دارد؟
در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان(7-3-4-4)، تأکید دارد که بر و کف زمین باید:
- با نمای کلی خیابان ها، محله ها و منظر شهری در موقعیت مورد نظر متناسب و در جهت
پیشگیری از ایجاد یا گسترش ناهماهنگی در سیمای شهری باشد.
- ارتفاع کف زمین در هماهنگی با ارتفاع خیابان دسترس و زمین همسایه قرار گیرد.
- امکان دسترسی مناسب و عادلانه برای تمام متصرفان و استفاده کنندگان از ساختمان فراهم
گردد.
- از خاکبرداری و خاکریزی نامتعارف جلوگیری شود.
نهایی شدن این تراز باید توسط شهرداری و نهادهای مربوطه تأیید شود تا با طرحهای توسعه شهری مطابقت داشته باشد.
چطور کد صفر و صفر را مشخص کنیم؟
تعیین این کد بسته به شرایط زمین و معابر اطراف به روشهای مختلفی انجام میشود:
- اگر گذر بدون شیب و جدولکشی شده باشد: لبه جدول به عنوان کد صفر و صفر در نظر گرفته میشود.
- اگر گذر بدون شیب و بدون جدول و فقط آسفالت باشد: سطح آسفالت به عنوان تراز صفر محاسبه میشود.
- اگر زمین شیبدار باشد: معمولاً وسط بر زمین یا ورودی پارکینگ به عنوان تراز صفر در نظر گرفته میشود.در ادامه به نحوه مشخص کردن کد صفر و صفر در زمین های شیبدار میپردازیم.

چطور در زمینهای شیبدار کد صفر را مشخص کنیم؟
در زمینهای شیبدار، مشخص کردن این کد کمی پیچیدهتر است و بسته به موقعیت ملک روشهای متفاوتی دارد:
- زمینهای دو کله (شمالی-جنوبی): کد صفر و صفر معمولاً در وسط ضلع شمالی ملک تعیین میشود.
- ملکهای شمالی: این کد بعد از رعایت میزان پیشروی مجاز(60٪+2 متر)، در وسط ضلع جنوبی قرار میگیرد.
- ملکهای جنوبی: در این حالت، کد صفر در وسط ضلع شمالی ساختمان مشخص میشود.
- ملکهای سه نبش با گذر شمالی و جنوبی: کد صفر و صفر روی وسط ضلع شمالی تعیین میشود.
- ملکهای دو نبش (با گذر جنوبی و غربی یا شرقی): معمولاً این کد در ضلع غربی یا شرقی بعد از محاسبه میزان پیشروی (60٪+2 متر) قرار میگیرد.
- ملکهای جزیرهای (چهار طرف گذر دارد): در این موارد، کد صفر و صفر در وسط ضلع شمالی ملک مشخص میشود.
اگر زمین دارای شیب معکوس (منفی) باشد، تعیین این کد باید در شورای معماری منطقه بررسی شود تا با در نظر گرفتن موقعیت و همسایگان، تصمیم درستی گرفته شود.

چگونه تراز طبقه همکف را مشخص کنیم؟
بعد از مشخص شدن کد صفر و صفر، نوبت به تعیین تراز طبقه همکف میرسد. طبق مقررات، حداکثر ارتفاع مجاز برای این طبقه 1.20+ متر نسبت به کد صفر و صفر است. این محدودیت چند دلیل دارد:
- جلوگیری از ورود آب باران به داخل ساختمان، که بهویژه در مناطق بارانی بسیار مهم است.
- کاهش نیاز به گودبرداری، که هزینهها و زمان اجرای پروژه را کاهش میدهد.
- کنترل میزان شیب رمپ پارکینگ، بهخصوص در زمینهای شیبدار، که باعث کاهش طول و شیب رمپ میشود.
جمعبندی
کد صفر و صفر یکی از مهمترین بخشهای اولیه در ساختوساز است که دقت در تعیین آن، از بسیاری از مشکلات اجرایی جلوگیری میکند. اگر این تراز درست مشخص شود، ساختمان از نظر ارتفاع با بقیه بناهای شهر هماهنگ خواهد بود و استانداردهای فنی نیز رعایت خواهد شد. به همین دلیل، توصیه میشود در تعیین این کد از متخصصان نقشهبرداری و مشاوران با تجربه کمک بگیرید تا پروژه شما بدون دردسر پیش برود و در صورت تصمیم به مشارکت در ساخت دارید و ملک مورد مشارکت در زمین شیبدار است و تعیین و مشخص کردن این کد قبل از امضا قرارداد به شما برای تراز مبنا کمک میکند و برای تخمین ارتفاع لابی و مشخص شدن دقیق تعداد زیر زمین ها و پتانسیل هایی که ملک موضوع مشارکت دارد.
سوالات متداول
کد صفر و صفر یا تراز مبنا، نقطه ارتفاعی اصلی در پروژههای ساختمانی است که مبنای تمام اندازهگیریها، گودبرداری و اجرای طبقات قرار میگیرد.
تعیین صحیح کد صفر و صفر باعث هماهنگی ارتفاع ساختمان با معابر و املاک مجاور، جلوگیری از مشکلات اجرایی، و رعایت ضوابط شهرداری میشود.
این کار معمولاً توسط مهندس نقشهبردار و با تأیید شهرداری انجام میشود تا دقت و انطباق با طرحهای شهری تضمین گردد.
تراز صفر و صفر تعیینکننده ارتفاع مجاز طبقه همکف و لابی است و به برنامهریزی صحیح برای تعداد طبقات و طراحی فضای داخلی کمک میکند.
خطا در تعیین کد صفر و صفر میتواند منجر به ناهماهنگی ترازها، مغایرت با مجوز شهرداری، هزینههای اضافی و حتی توقف پروژه شود.
📞 همین حالا کد صفر و صفر ملک خود را با کمک متخصصان تعیین کنید
اشتباه در تعیین کد صفر و صفر میتواند کل پروژه شما را با مشکل مواجه کند. قبل از هر تصمیمی، با کارشناسان تکا مشورت کنید تا بهترین تراز مبنا برای ملک شما مشخص شود و از هزینههای اضافی جلوگیری شود.
☎ 02126150585
ثبت درخواست مشاوره رایگان
پکیج ضوابط شهر سازی و معماری
تسلط بر ضوابط شهرسازی و طراحی معماری، کلید پیشرفت و موفقیت در پروژههای ساختمانی. با این پکیج، اطمینان خاطر را در هر پروژه تجربه کنید. این پکیج جامع، شامل دو دوره مهم و کاربردی در زمینه شهرسازی و طراحی معماری است که به شما این امکان را میدهد تا با ضوابط و استانداردهای جاری شهرداری و نکات فنی معماری به طور کامل آشنا شوید.