کرونا و فورس ماژور

در این مطلب به بررسی شرایط فورس ماژور (قوه قاهره) و ویروس کرونا در قراردادهای مشارکت در ساخت پرداخته‌ایم تا افراد بتوانند بر اساس قانون در این خصوص تصمیم گرفته و اقدام کنند.

اول از همه باید بدانیم که فورس ماژور یک اصطلاح فرانسوی است و در قانون ما به اسم قوه قاهره (شرایط قهری) شناخته می‌شود. قانون ما مصادیق فورس ماژور را صراحت ذکر نکرده است. پس در هر نوع شرایطی فقط و فقط باید باتوجه به تاثیر وضعیت بر قرارداد فی مابین وقوع فورس ماژور محقق شود.

قانون مدنی ایران تعریف مشخصی و صریحی از فورس ماژور (قوه قاهره) نیز ندارد. اما با تفسیر ۳ ماده از قانون مدنی تحقق شرایط فورس فورس ماژور در نظر گرفته می‌شود:

1. خارجی بودن
2. غیر قابل پیش‌بینی بودن
3. غیر قابل اجتناب باشد

در خصوص قراردادهای مشارکت در ساخت ممکن افراد مواردی را به عنوان شرایط غیرمترقبه (فورس ماژور) تعیین نمایند و برخی اوقات نیز این امر صورت نمی‌گیرد. بهترین حالت این است که این ماده در قراردادها ذکر شود در غیر این صورت تعیین تحقق شرایط فورس ماژور سخت خواهد بود.

معمولا مواردی چون سیل، زلزله، جنگ، طوفان، بلایای طبیعی، بیماری‌های واگیردار جزو فورس ماژور نوشته می شود اما دامنه فورس ماژور می‌تواند گسترده‌تر باشد و برخی افراد اعتصاب، شورش، تحریم و موارد اینچنینی را در این ماده در نظر می‌گیرند.

درخواست مشاوره

مشارکت در ساخت و علائم فورس ماژور

در خصوص بیماری کرونا با توجه به شرایط فعلی کشور که برخی ادارات مثل بانک و شهرداری‌ها باز بوده و هنوز هم بسیاری از پیمانکاران در حال انجام فعالیت هستند تصمیم به وقوع فورس ماژور سخت شده و باید در مواعد مختلف این شرایط را بررسی کرد.

در این خصوص انواع تعهدات طرفین را ذکر نمودیم و بدون توجه به توافقات یک قرارداد خاص، هرکدام را بطور کلی و جداگانه بررسی کردیم. در نهایت تلاش کنید با توجه به خطر ویروس کرونا، برای جلوگیری از اختلافات قراردادی اول از همه با طرف مقابل توافق نمایید.

1. تعهد به پرداخت بلاعوض از طرف سازنده به مالکین: با توجه به دایر بودن بانک‌ها جزو فورس ماژور نخواهد بود.
2. تعهد به تحویل تحویل وکالت کاری از جانب مالکین به سازنده یا انتقال سهم از سند: این مورد هم با توجه به باز بودن دفترخانه‌ها و امکان پیش‌گیری از ابتلا به بیماری در حالت عادی جزو فورس ماژور نیست.
3. تعهد سازنده مبنی بر اخذ جواز در مدت معین: در خصوص این ماده اگرچه شهرداری‌ها تعطیل نشده‌اند ولی می‌توان گفت بدلیل اینکه اخذ جواز مراحل مختلفی دارد که برخی از آن مثل تهیه ی نقشه، ممکن است به دلیل عدم فعالیت شرکت‌ها متوقف شده باشد، می‌تواند جزو فورس ماژور قرار گیرد. خصوصا در قراردادهایی که تیم تهیه نقشه دقیقا مشخص شده است.
4. تعهد به تحویل ملک کلنگی از سوی مالکین به سازنده: امکان‌پذیر است و جزو فورس ماژور نیست. توجه کنید که اگر مالک به دلیل ابتلا به بیماری امکان انجام تعهد خود را نداشته باشد طبق قانون می­‌تواند انجام آن را به تعویق بیاندازد.
5. تعهد انجام عملیات ساختمانی توسط سازنده و تحویل آپارتمان‌های نوساز: در این خصوص هم نمی توان حکم مشخصی صادر کرد و بسته به اینکه پروژه در چه مرحله‌ای باشد، باید شرایط فورس ماژور تشخیص داده شود. مثلا اگر پروژه در حال گچ‌کاری بوده و هیچ پیمانکاری در آن منطقه حاضر به انجام عملیات ساختمانی نباشد می‌توان گفت که شرایط غیر مترقبه بوجود آمده.
6. اخذ اسناد و پایان کار: این مورد هم در حالت عادی و بطور کلی نمی‌تواند جزو فورس ماژور باشد.

در نهایت در هر موردی باید ۳ شرط گفته شده بررسی شود تا شرایط فورس ماژور تحقق یابد. ضمنا با توجه به امکان ادامه عملیات ساختمانی بعد از اتمام شرایط بیماری واگیر دارد، فورس ماژور قراردادها را معلق می کند و دلیل بر فسخ (انحلال) قرارداد نمی‌باشد.

در صورتی که در خصوص این موضوع نیاز به مشاوره بیشتر دارید می‌توانید از کارشناسان و وکلای شرکت مهندسی تُکا کمک بگیرید.