سازه‌های با زیر بنای کل بالای ۱۵۰۰ متر مربع اصطلاحا ۴ ناظره می‌شوند که شامل ناظر معماری، عمران، تاسیسات برقی و مکانیکی می‌باشد. سازه‌های بالای ۲۰۰۰ متر مربع زیر بنا علاوه بر موارد فوق نیازمند تعیین و معرفی مجری ذی صلاح اجرای ساختمان به سازمان نظام مهندسی بوده و شامل ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی می‌شوند.

بررسی ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی ساختمان

ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی ساختمان شامل ۴۰ بند در ۱۱ فصل می‌باشد که در آن شرح وظایف و قوانین مربوط به افراد و دفاتر مهندسی اشاره شده است. برای آشنایی با مفاد این قانون برخی از آن ها در ادامه ارائه شده است.

• بر طبق این قانون به مهندسان دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی، کاردان‌های فنی و معماران تجربی که دارای پروانه اشتغال بکار می‌باشد، شخصیت حقوقی گفته می‌شود.
• دفتر مهندسی به هر گونه محل انجام خدمات مهندسی اطلاق می‌گردد که طبق بند ۹ آیین‌نامه اجرایی نظام مهندسی دارای پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی می‌باشند.
• شخص حقوقی، به شرکت، موسسه، سازمان و نهاد عمومی یا خصوصی که برای انجام خدمات مهندسی، دارای پروانه اشتغال بکار مهندسی شخص حقوقی معتبر از وزارت مسکن و شهرسازی باشد اطلاق می‌گردد.
• بر طبق ماده ۳۳ قوانین نظام مهندسی ساختمان کلیه ساختمان‌ها موضوع مقررات ملی ساختمان، در هنگام طراحی اجرا و بهره‌برداری باید به صورت کامل از مباحث مقررات ملی ساختمان تبعیت کنند.
• به منظور ارائه خدمات کارآمد، کلیه خدمات مهندسی شامل طراحی معماری، سازه، تاسیسات مکانیکی و برقی توسط اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی صلاحیت دار (پروانه دار) انجام گردد.
• شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه موکلف هستن تنها نقشه‌ای بپذیرن که طراح یا شرکت مهندسی دارای پروانه معتبر آن را طراحی کرده باشد.
• سازمان نظام مهندسی موظف به نظارت بر حسن انجام کار اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراح می‌باشد و در صورت بروز تخلفات حسب مورد با توجه به آیین‌نامه‌های موجود با آن تخلف برخورد شود.
• مجری ساختمان نماینده فنی صاحب کار در اجرای ساختمان بوده و پاسخگوی کلیه مراحل اجرای کار با نظارت ناظر و دیگر مراجع کنترل ساختمان می‌باشد.
• شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی موظفند نام و مشخصات مجری واجد شرایط را که توسط صاحب کار معرفی شده و نسخه‌هایی از قرارداد منعقد شده با او را که در اختیار شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار داده است، در پروانه مربوطه قید نمایند.
• مجری مکلف است پس از پایان کار نسبت به تهیه نقشه‌ها به همان صورتی که اجرا شده یعنی نقشه‌های چون ساخت (as built) اعم از معماری، سازه‌ای و تأسیساتی و مانند آن اقدام نموده و پس از امضاء و اخذ تأییدیه ناظر (ناظران) یک نسخه از آن‌ها را تحویل مالک و یک نسخه هم به شهرداری مربوطه تحویل نماید.
• اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی طراحی ساختمان که توانائی طراحی و اجرای پروژه را بصورت توام دارند، می‌توانند از وزارت مسکن و شهرسازی درخواست صلاحیت طرح و ساخت بنمایند.
• ناظر به هنگام صدور پروانه ساختمان، توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان انتخاب شده و به مالک و مراجع صدور پروانه ساختمان معرفی می‌گردد. ناظر نمی‌تواند شاغل در دستگاه صادر کننده پروانه ساختمان در منطقه‌ای باشد که ساختمان در آن منطقه احداث می‌شود.
• دستورالعمل مربوط به نحوه ارجاع کار، نظارت، میزان حق الزحمه و نحوه دریافت و پرداخت آن و همچنین رفع اختلاف نظر بین ناظر و مجری، توسط وزارت مسکن و شهرسازی استان تهیه و ابلاغ خواهد شد.
• ناظر نمی‌تواند مجری تمام یا بخشی از ساختمان تحت نظارت خود باشد، اما انجام نظارت ساختمان توسط طراح ساختمان بلامانع است.
• شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظف به رسیدگی به تخلفات ناظرین و مجریان هستن در صورتی که ناظرین تخلف انجام دهند یا مجریان تخلف انجام دهند باید مراتب را به وزارت مسکن و شهرسازی یا سازمان نظام مهندسی اطلاع دهند و همچنین حق صدور پایان کار به واجدین متخلف را ندارند.
• مجریان مکلفند پس از اتمام کار، برای تهیه شناسنامه فنی و ملکی ساختمان به ترتیبی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین می‌نماید، اطلاعات فنی و ملکی ساختمان و تاییدیه‌های لازم را در اختیار سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار دهند. یک نسخه از شناسنامه فنی و ملکی ساختمان گواهی ناظر در اختیار شهرداری و یا سایر مراجع صدور پروانه برای صدور پایان کار قرارداده می‌شود.

ماده ۳۴ قانون نظام مهندسی ساختمان

• شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه و کنترل و نظارت بر اجرای ساختمان و امور شهرسازی، مجریان ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی، صاحبان حرفه‌های مهندسی ساختمان و شهرسازی و مالکان و کارفرمایان در شهرها، شهرک‌ها و شهرستان‌ها و سایر نقاط واقع در حوزه شمول مقررات ملی ساختمان و ضوابط و مقررات شهرسازی مکلفند مقررات ملی ساختمان را رعایت نمایند. عدم رعایت مقررات یاد شده و ضوابط و مقررات شهرسازی تخلف از این قانون محسوب می‌شود.

ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی ساختمان

• مسئولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجرای تمامی ساختمان‌ها و طرح‌های شهرسازی و عمرانی شهری که اجرای ضوابط و مقررات مزبور در مورد آن‌ها الزامی است، بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی خواهد بود. به منظور اعمال این نظارت مراجع و اشخاص یاد شده در ماده ۳۴ موظفند در صورت درخواست، حسب مورد اطلاعات و نقشه‌های فنی لازم را در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی قرار دهند و در صورتی که وزارت یاد شده به تخلفی برخورد نماید با ذکر دلایل و مستندات دستور اصلاح یا جلوگیری از ادامه کار را به مهندس مسئول نظارت و مرجع صدور پروانه ساختمانی ذیربط ابلاغ نماید و تا رفع تخلف، موضوع قابل پیگیری است. در اجرای این وظیفه کلیه مراجع ذیربط موظف به همکاری می‌باشند.