در سالهای اخیر، توجه به خطرات گسل شمال تهران در سرمایهگذاریهای ملکی در منطقه یک اهمیت ویژهای پیدا کرده است.
منطقه یک تهران با تمام جذابیتهای طبیعی و ارزش بالای زمین، در مجاورت یکی از پرریسکترین گسلهای کشور قرار دارد؛ گسل شمال تهران. این گسل میتواند در صورت فعال شدن، تبعات جدی برای ساختمانهایی با بنای قدیمی و فاقد مقاومسازی به همراه داشته باشد.
در این مقاله، با نگاهی علمی و فنی، به معرفی گسل فعال شمال تهران میپردازیم، اثرات حضور این گسل بر ارزش و ایمنی املاک کلنگی را بررسی میکنیم و در نهایت، راهکارهایی قابل اجرا و قابل برنامهریزی برای ایمن سازی ملک و حفظ جان و سرمایه ارائه خواهیم داد؛ راهکارهایی که میتوانند مبنای تصمیمگیری منطقی و حرفهای برای هر مالک آگاه و آیندهنگر باشند.

در پنج سال گذشته، منطقه تهران و اطراف آن شاهد فعالیتهای لرزهای متعددی بوده است. بر اساس دادههای موجود، بهطور متوسط سالانه حدود 9 زمینلرزه با بزرگی 4 ریشتر و بالاتر در شعاع 300 کیلومتری تهران رخ داده است. این بدان معناست که در مجموع، طی این پنج سال، حدود 45 زمینلرزه با این مشخصات در این منطقه ثبت شدهاند.این آمارها نشاندهنده فعالیت مداوم گسلهای اطراف تهران است و تأکید میکند که خطر وقوع زمینلرزههای بزرگتر در تهران همچنان وجود دارد.
زلزله یا زمین لرزه چیست و چرا اهمیت دارد؟
زلزله در سادهترین بیان، نتیجه آزاد شدن ناگهانی انرژی در لایههای زیرین زمین است که معمولاً در محل شکستگیهای قدیمی و فعال، یعنی گسلها، اتفاق میافتد. این انرژی در قالب لرزش زمین به سطح منتقل میشود و بسته به شدت، عمق و موقعیت آن نسبت به مناطق شهری، میتواند به تخریبهای گسترده منجر شود.
گسل چیست؟
گُسَل به شکستگیهایی از پوسته زمین گفته میشود که سنگهای دو طرف صفحهٔ شکستگی در برابر همدیگر حرکت کرده باشند. این جابهجایی میتواند از چند میلیمتر تا صدها متر باشد. انرژی آزاد شده به هنگام حرکت سریع گسلهای فعال عامل وقوع اغلب زمینلرزههاست.
گسلهای بزرگ در پوسته زمین نتیجه حرکت برشی زمین هستند و زمینلرزه نیز نتیجه نیروی رها شده در حین لغزش سریع لبههای یک گسل به هم است. بزرگترین نمونههای گسل مرزهای میان ورقههای زمینساختی کره زمین است. از آنجا که یک گسل معمولاً از یک شیار مستقیم و مرتب تشکیل نشده و ناحیهای از تغییر شکلهای پیچیده زمین را در بر میگیرد معمولاً به جای گسل از «منطقه گسلی» صحبت میکنند. بزرگترین گسل ایران گسل زاگرس است.
معرفی گسل شمال تهران
گسل شمال تهران بزرگترین و مهمترین گسل شهر تهران است. این گسل در جنوب دامنه رشتهکوه البرز و شمال شهر تهران قرار دارد و از لشکرک و سوهانک آغاز شده و تا فرحزاد و حصارک امتداد مییابد.این گسل بهعنوان یکی از عوامل اصلی در اختلاف ارتفاع تهران با کوههای شمالی شناخته میشود و طولی برابر با 108 کیلومتر دارد.
طبق محاسبات علی درویش زاده (پدر علم زمینشناسی ایران)، این دوره برای تهران 150 سال است در حالی که از وقوع آخرین زمینلرزهٔ بزرگ آن 180 سال گذشته. این تأخیر 30 ساله به این معنی است که زمینلرزهٔ بعدی، احتمالاً شدت و بزرگی بیشتری خواهد داشت. انرژی زمین در حال جمع شدن در گسل هاست و زلزله بعدی تهران قابلیت وقوع تا 7.5 ریشتر را دارد.

خانههای کلنگی در مسیر خطر گسل شمال تهران
بسیاری از خانههای کلنگی منطقه یک، بهویژه در محلههایی چون:
- نیاوران
- دارآباد
- تجریش
- الهیه
- فرمانیه
- سعادتآباد
بر روی یا در نزدیکی گسلهای فعال ساخته شدهاند. این خانهها معمولاً فاقد اسکلت مقاوم و با روشهای سنتی بنا شدهاند، بنابراین در برابر زلزله آسیبپذیرند.
همچنین:
- ساخت روی آبرفتهای ناپایدار
- نبود مقاومسازی سازهای
- قرارگیری در مناطق با حرکت مستند پوسته زمین مانند دره کن یا باغاناریه مگی خطر را افزایش میدهند.

روش استعلام حریم گسل بودن ملک
شما میتوانید با مطالعه این محتوای نحوه استعلام طرح تفصیلی وارد سایت تهران من شده و در بخش مشاهده اطلاعات شهرسازی و وارد کردن کد شناسایی ملک وارد بخش اطلاعات ملک شوید و در بخش طرح تفصیلی میتوانید مشاهده بفرمایید که آیا ملک شما در حریم گسل است یا خیر

راهکارهای ایمنسازی ملک در برابر گسل شمال تهران
اگر شما مالک ملکی قدیمی هستید، حتماً تاکنون با این پرسش روبرو شدهاید: «در برابر خطر زلزله، بهترین تصمیم برای ملک من چیست؟»
واقعیت این است که هیچ پاسخ یکسانی برای همه وجود ندارد. بسته به موقعیت ملک، قدمت ساخت، وضعیت سازه و شرایط مالی، میتوان راهکارهای متفاوتی را در نظر گرفت. اما چیزی که ما در مجموعه تُکا به آن باور داریم این است که هر تصمیم، باید بر پایه بررسی دقیق و حرفهای گرفته شود؛ نه حدس و هیجانات بازار.
🔸 فروش ملک و خرید واحد نوساز
مناسب برای زمانی که مالکین بهدنبال امنیت، آسودگی و خروج از مسئولیتهای اجرایی هستند. اما باید توجه داشته باشید که ارزش واقعی ملک در بازار فعلی بهدرستی برآورد شود تا فروش زیرقیمت اتفاق نیافتد.
🔸 بازسازی اصولی و مقاومسازی
برای مالکینی که به ملک خود وابستگی دارید و یا موقعیت مکانی آن را استراتژیک میدانید. اجرای این گزینه باید حتماً با نظارت مهندسان سازه و بر اساس آییننامههای لرزهای روز انجام شود.
🔸 مشارکت در ساخت با سازنده مطمئن
راهکاری جذاب و پر سود برای حفظ مالکیت و افزایش ارزش ملک و بهره مندی از ارزش افزوده زمین، به شرط آنکه سوابق فنی سازنده بررسی شود و قرارداد مشارکت، هم از نظر حقوقی و هم فنی، دقیق تنظیم شود.
🔸 قرارداد مدیریت پیمان
مناسب برای مالکینی که نقدینگی ساخت دارند و میخواهند اجرای پروژه را با کنترل کاملتری پیش ببرند. البته، این روش نیازمند شناخت دقیق فرآیند ساخت و بررسی فنی تیم اجرایی یا پیمانکار است.
توصیه نهایی مجموعه تکا:
ما در مجموعه تُکا بر این باوریم که هیچ نسخهی واحدی برای همه وجود ندارد. به همین دلیل، برای مالکین محترم این منطقه، جلسات مشاورهای برگزار میکنیم تا با تحلیل تخصصی وضعیت ملک، سوابق آن، شرایط بازار و اهداف شما، مناسبترین مسیر را طراحی و پیشنهاد کنیم.
در بسیاری از پروژههایی که طی سالهای گذشته با آنها مواجه بودیم، راهکار «مشارکت در ساخت با تنظیم قرارداد اصولی» میتواند بیشترین بازدهی را برای شما مالکین داشته باشد؛ چرا که مالکین بدون ورود مستقیم به فرآیند ساخت، با حفظ سهم مالکیت از پروژه نوساز بهرهمند خواهید شد. البته، این گزینه هم تنها زمانی موفق خواهد بود که بررسیهای حقوقی و فنی و امکان سنجی ساخت را بهطور کامل انجام دهید چرا که مشارکت در ساخت ریسک های فنی و حقوقی زیادی دارد که با بررسی و کمک از مشاور حرفهای میتوان این ریسک ها را کاهش دهید.خدمتی که تیم ما، به پشتوانه تجربه عملیاتی و مشاوران تخصصی، برای آن در کنار شماست.
نتیجهگیری
در حالی که چهره عمومی منطقه یک تهران با چشماندازهای سبز و بافت لوکس خود شناخته میشود، واقعیت زیرین زمین چیز دیگری را روایت میکند. گسل شمال تهران، به عنوان یکی از فعالترین گسلهای کشور، تهدیدی بالقوه و مهم برای این منطقه است، تهدیدی که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
با این حال، جای نگرانی نیست؛ چرا که راهحلهای فنی و اقتصادی برای مقابله با این ریسک وجود دارد. آنچه اهمیت دارد، شناخت دقیق موقعیت ملک شما، ارزیابی صحیح شرایط و انتخاب گزینهای است که بیشترین تطابق را با اهداف و امکانات شما داشته باشد.
✅ اگر مایل هستید بدانید کدام گزینه از راهکارهای فروش، بازسازی، مشارکت یا مدیریت پیمان برای شما سودآورتر و ایمنتر است، با ما تماس بگیرید.
تجربهی سالها فعالیت ما در این حوزه، پشتوانه تصمیمگیری مطمئن شما خواهد بود.
📞 همین حالا تصمیمی آگاهانه بگیرید!
آیا ملک شما در حریم گسل شمال تهران قرار دارد؟ آیا بهدنبال راهکاری ایمن، حرفهای و سودآور برای بازسازی یا مشارکت در ساخت هستید؟
ما در مجموعه تُکا آمادهایم تا با تحلیل دقیق موقعیت ملک شما، بهترین گزینه را پیشنهاد دهیم.
از تجربه، دانش فنی و تخصص ما بهرهمند شوید تا هم سرمایهتان حفظ شود و هم آسودگی خیال داشته باشید.
➡️ درخواست مشاوره تخصصی
📞 تماس با ما: 02126150585

5 پاسخ
با سلام
ممنون از مطالب مفیدتان
آیا در نزدیکی گسل سلخت و ساز ممنوع هست؟
با سلام
اصولا از نظر علم مهندسی زلزله برای یک گسل بر حسب شدت اثر آن، حریم و فاصله ای درنظر گرفته می شود که در این فاصله ساخت هرگونه ابنیه مجاز نمی باشد. اخیرا در شهر تهران با زون بندی مناطق مختلف، املاک واقع در این حریم نسبت به گسل های مختلف تهران، طبقه بندی و در سیستم شهرسازی ثبت شده است. در دستور نقشه های صادره از دفاتر خدمات الکترونیک شهر این مسئله برای ملک موردنظر مشخص و تعیین می شود. آیین نامه های طراحی سازه از جمله مبحث ششم مقررات ملی ساختمان برخی ضوابط و مقررات را برای این قبیل املاک به جهت ایمنی بیشتر الزام می کند.
به زبان خیلی ساده پوسته زمین از تعدادی صفحات اصطلاحا تکتونیکی تشکیل شده است. این صفحات دارای ابعاد مختلفی هستند و بر روی مواد مذاب هسته (ماگما) می لغزند. گسل در واقع به محل رسیدن این صفحات به یکدیگر می گویند. این صفحات در اثر لغزش روی مواد مذاب هسته، به هم فشار وارد می کنند. حرکت سریع این صفحات موجب آزاد شدن انرژی و رخداد زلزله می شود. جالب است بدانیم که در هر ساعت زلزله های متعددی اتفاق می افتد اما اکثر این زلزله ها قابل حس توسط انسان نیست
ببخشید میشه منبع این نقشه ها را بفرمایید. یعنی سند مرجع با چه عنوانی است؟
منبع این نقشه رو میشه بگید؟
با سلام
شهرداری تهران