فسخ قرارداد
فسخ در لغت یعنی برهم زدن یا باطل کردن. اما در حقوق، فسخ قرارداد یعنی پایان دادن به یک قرارداد توسط یکی از طرفین یا حتی شخص سوم، بر اساس قانون یا توافق قبلی.
مثلاً اگر شما یک آپارتمان بخرید و بعد متوجه شوید عیبی داشته که در قرارداد ذکر نشده، میتوانید قرارداد را فسخ کنید.
تفاوت عقد لازم و عقد جایز
عقد لازم چیست؟
قراردادی که هیچ یک از طرفین حق فسخ آن را ندارند، مگر در موارد خاص.
مثال:
شما یک خانه را میخرید (عقد بیع). بعد از امضای قرارداد، فروشنده نمیتواند بدون دلیل قانونی قرارداد را فسخ کند.
عقد جایز چیست؟
قراردادی که هر طرف هر زمان بخواهد، میتواند قرارداد را فسخ کند.
مثال:
در وکالت، شما هر لحظه میتوانید وکیل خود را عوض کنید یا وکالت را فسخ نمایید.
روشهای فسخ قرارداد لازم
چهار روش اصلی برای فسخ قراردادهای لازم در حقوق ایران وجود دارد:
۱. فسخ قرارداد با خیارات
خیار یعنی اختیار فسخ. در قانون مدنی ایران ۱۱ نوع خیار وجود دارد. هر خیار شرایط خاص خودش را دارد.
برخی از مهمترین خیارات:
خیار عیب
اگر جنس یا ملک خریداری شده عیب پنهان داشته باشد، خریدار میتواند قرارداد را فسخ کند.
مثال:
یک ماشین خریدید و بعد معلوم شد تصادفی بوده و فروشنده نگفته است.
خیار شرط
اگر طرفین در قرارداد شرط کنند که تا مدت خاصی حق فسخ دارند.
مثال:
در قرارداد نوشته شده که خریدار تا ۷ روز میتواند قرارداد را فسخ کند.
خیار غبن
اگر یکی از طرفین معامله فریب خورده و زیان زیادی کرده باشد، حق فسخ دارد.
مثال:
کسی خانهای را به قیمت بسیار بالاتر از ارزش واقعی خریده است.
خیار تدلیس
اگر یکی از طرفین با فریب یا پنهانکاری طرف مقابل را به قرارداد راضی کند.
مثال:
فروشنده ماشین کارکرده را مثل نو جا میزند و واقعیت را پنهان میکند.
نکته مهم درباره خیارات:
بعضی قراردادها بندی دارند که «تمام خیارات ساقط شد». یعنی هیچ کدام از این موارد قابل استفاده نیست. همیشه قبل از امضا قرارداد، متن را دقیق بخوانید.
۲. فسخ یکطرفه قرارداد (ایقاع)
در برخی قراردادها، طرفین میتوانند شرط کنند اگر شرطی انجام نشود، یک نفر حق فسخ یکطرفه دارد.
مثال:
در قرارداد ساختوساز، شرط میشود اگر پیمانکار تا ۳ ماه پروژه را تحویل ندهد، کارفرما میتواند قرارداد را فسخ کند.
- این فسخ باید رسماً به طرف مقابل اعلام شود (مثلاً با اظهارنامه).
۳. فسخ با حکم دادگاه
در شرایط خاص، اگر یکی از طرفین بهشدت ضرر کند یا قرارداد برخلاف قانون باشد، دادگاه میتواند حکم به پایان قرارداد بدهد.
مثال:
اگر کسی قرارداد صوری بسته تا مالیات ندهد، دادگاه ممکن است آن را فسخ کند.
۴. فسخ با توافق دو طرف (اقاله)
سادهترین راه فسخ قرارداد، توافق دو طرف است که به آن اقاله گفته میشود.
مثال:
فروشنده و خریدار به این نتیجه میرسند که دیگر نمیخواهند معامله را ادامه دهند و با هم قرارداد را فسخ میکنند.
- اقاله نیاز به هیچ دلیل یا شرط خاصی ندارد؛ فقط توافق طرفین کافیست.
جمعبندی و توصیه مهم
فسخ قرارداد، راهی قانونی برای پایان دادن به قرارداد در شرایط خاص است. همیشه قبل از امضای هر قرارداد، متن آن را با دقت بخوانید و در صورت نیاز با مشاور حقوقی مشورت کنید تا بعداً دچار مشکل نشوید.
هنوز درباره فسخ قرارداد یا انتخاب بهترین راهکار حقوقی مطمئن نیستید؟
همین حالا با کارشناسان حقوقی تکا تماس بگیرید تا مسیر درست را با اطمینان طی کنید.
درخواست مشاوره رایگان
02126150585

یک پاسخ
بهتر بود عنوان مقاله را ٤ روش انحلال قرار داد ميبود. چون اقاله ( تفاسخ) و يا بطلان قرار داد زير مجموعه فسخ نيست بلكه زير مجموعه انحلال يا سقوط تعهدات است.
به اين معنا كه انحلال اعم است از فسخ، تفاسخ ، انفساخ و….
بنا بر اين عنوان انتخابي دقيق و حقوقي نيست
به نوعي عنوان انتخابي با ادبيات املاكي ها سازگارتر است تا حقوق دان ها
موفق باشيد