در حوزه ساخت و ساز، چک یکی از ابزارهای متداول پرداخت است. اما برگشت خوردن چک گاهی باعث ایجاد دردسرهای حقوقی برای پیمانکاران و کارفرمایان میشود.
آشنایی با قوانین دریافت چک برگشتی و دانستن مراحل حقوقی، میتواند از بروز خسارت و اتلاف وقت جلوگیری کند.
چک برگشتی چیست و چرا رخ میدهد؟
معمولاً بانک زمانی که در حساب صادرکننده چک، موجودی کافی وجود نداشته باشد، چک را پرداخت نمیکند. گاهی مغایرت امضا با نمونه ثبت شده در بانک یا وجود خطخوردگی در اطلاعات چک، مانع از پرداخت وجه میشود. برخی از افراد، دستور عدم پرداخت صادر میکنند که این هم از دلایل رایج برگشت خوردن چک است.
مثال:
پیمانکاری را تصور کنید که برای پروژه ساختمانی، یک چک ۲۰۰ میلیون تومانی از کارفرما دریافت کرده است. در موعد سررسید، به بانک مراجعه میکند. اگر موجودی حساب کافی نباشد یا امضا با نمونه مطابقت نداشته باشد، بانک از پرداخت مبلغ خودداری میکند و گواهی عدم پرداخت صادر میکند.
مراحل دریافت وجه چک برگشتی
1. مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت
در اولین گام، باید به بانک مراجعه کنید و اصل چک را ارائه دهید. کارمند بانک حساب را بررسی میکند و اگر وجه کافی نباشد، گواهی عدم پرداخت صادر میشود. این گواهی مدرک رسمی برای پیگیری حقوقی محسوب میشود.
2. ارسال اظهارنامه رسمی به صادرکننده
بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت، باید یک اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای صادرکننده چک ارسال کنید. با این اقدام به طور قانونی خواسته خود را مطالبه میکنید و ثبت این درخواست، قدم مهمی در فرایند پیگیری است.
3. ثبت شکایت حقوقی یا کیفری
اگر صادرکننده مبلغ چک را پرداخت نکند، این امکان را دارید که از او شکایت کنید.
- شکایت کیفری معمولاً تا شش ماه پس از تاریخ برگشت چک قابل انجام است و اگر چک برای تضمین یا بابت قرارداد نباشد، امکان ثبت آن وجود دارد.
- با ثبت شکایت حقوقی، دادگاه صادرکننده را به پرداخت وجه و خسارت تأخیر ملزم میکند.
مدارک لازم برای شکایت:
- اصل چک برگشتی
- گواهی عدم پرداخت
- اظهارنامه ارسالی
- قرارداد یا اسناد مرتبط (در صورت وجود)
مثال:
فرض کنید برای بخشی از پروژه، قراردادی با کارفرما منعقد کردهاید و مبلغ مرحلهای به صورت چک پرداخت شده است. پس از برگشت چک، شما گواهی عدم پرداخت را دریافت کردهاید و اظهارنامه ارسال نمودهاید. در نهایت، با ارائه این مدارک به دادگاه، روند قانونی دریافت مبلغ را آغاز میکنید.
چگونه از مشکلات چک برگشتی پیشگیری کنیم؟
قبل از هر توافقی باید اعتبار طرف مقابل را بسنجید و مطمئن شوید صادرکننده، خوشحساب است. در زمان دریافت چک، اطلاعات آن را کامل و دقیق وارد کنید و از امضا و هویت صاحب چک مطمئن شوید. شرایط پرداخت را با جزئیات در قرارداد بنویسید تا در صورت بروز مشکل، سند قانونی داشته باشید.
برای پروژههای بزرگ، به جای چک، ضمانتنامه بانکی را مطالبه کنید.
مثال:
در قرارداد ساخت یک مجتمع مسکونی، پیمانکار ترجیح میدهد ضمانتنامه بانکی دریافت کند تا احتمال برگشت خوردن وجه کاهش یابد و ریسک خود را مدیریت کند.
پیامدهای برگشت چک در پروژههای عمرانی
اگر چک شما برگشت بخورد و روند پیگیری را آغاز کنید، این امکان را دارید که از دادگاه بخواهید اموال صادرکننده را توقیف کند. صادرکننده چک برگشتی علاوه بر ثبت سوء سابقه در سامانه بانک مرکزی، ممکن است ممنوعالخروج شود یا با محدودیت بانکی مواجه گردد.
برای دریافتکننده چک، تاخیر در دریافت وجه و ایجاد مشکل نقدینگی، چالشهایی جدی در روند اجرای پروژه ایجاد میکند.
نکات تکمیلی ویژه فعالان ساختوساز
- همیشه پیش از امضای قرارداد، با یک مشاور حقوقی مشورت کنید.
- اصل چک را هنگام معامله دریافت کنید و به هیچ وجه به نسخه کپی اکتفا نکنید.
- تمامی مطالبات و مکاتبات را به صورت کتبی ثبت کنید تا در صورت نیاز به دادگاه ارائه شود.
جمعبندی و راهکار نهایی
اگر با چک برگشتی مواجه شدید، با رعایت قوانین و طی مراحل قانونی به سرعت اقدام کنید تا دچار مشکل نشوید. استفاده از مشاوره تخصصی حقوقی در این شرایط میتواند بهترین راه را پیش پای شما قرار دهد و از زیان و اتلاف وقت جلوگیری کند.
در صورتی که درباره دریافت چک برگشتی یا سایر مسائل حقوقی ساختمانی نیاز به مشاوره دارید، همین حالا با کارشناسان تکا تماس بگیرید.
📞 02126150585
درخواست مشاوره رایگان
